روز مهندس؛چالش ها، مطالبات و انتظارات…

طی دهه گذشته توجه بیشتری از سمت مهندسان و شهروندان به این روز معطوف گشته و با توجه به گسترش فضای مجازی و تغییرات سریع جامعه طی یکی دو دهه اخیر نسبت به مسائل اجتماعی، گرامیداشت روز مهندس نیز پررنگ تر از گذشته در بین شهروندان خودنمایی می کند.

طبق آمار غیر رسمی، جمعیت مهندسان بیش از نیم میلیون و به زعم برخی نزدیک ششصد هزار نفر در کشور اعلام شده.این تعداد در رشته های گوناگون مهندسی حضور دارند و آین آمار بیشتر در پکیج بزرگ مهندسی ساختمان بیان می شود و گرنه به نظر می رسد تعداد مهندسان با احتساب دیگر فارغ التحصیلان مهندسی خارج از صنعت بزرگ ساختمان بیش از این اعداد باشد.

در نگاه اول این آمار خوشحال کننده است؛ چرا که ظرفیت مهندسی، فنی و عمرانی کشور را نشان می دهد.‌ظرفیتی که در بین کشورهای منطقه و حتی دنیا ظرفیت بالایی قلمداد می گردد، اما از نگاه تحلیلی و اگر بخواهیم عمیق تر موضوع را بشکافیم می بینیم این ظرفیت بزرگ متاسفانه در حال حاضر فقط یک عدد بزرگ است.

عددی که به چشم می آید، ولی زمانی به لایه های مختلف آن ورود می کنیم، ملاحظه می شود که به دلایلی این ظرفیت بزرگ آنگونه بایسته و شایسته خود را در جامعه نشان نداده است.
از دلایل اصلی رکود جامعه مهندسی، سیاست گذاری های نادرست طی سالیان بوده که به درستی نتوانسته از ظرفیت اهم مهندسان بهره گیرد. این سیاست ها که در قالب برنامه های توسعه پنج ساله و گاهی بیشتر با سرنوشت تک تک ایرانیان بازی کرده، دارای فراز و فرود بسیاری بوده و با وجود تحریم های کمرشکن چند دهه اخیر-عمران، آبادانی و مهندسی کشور را نیز دچار خسران نموده است.

سیاست هایی که چه در امر ورودی دانشجویان مهندسی چه در بحث آموزش و ارتباط با صنعت و عمران و ایجاد زمینه های شغلی در ابعاد مختلف از برنامه ریزی مدونی برخوردار نبوده و هر سالی که گذشته بر سیل خروجی مهندسان به سمت بازار کارِ تُهی افزوده است.

از آن سوی با وجود قانون خاص سازمان نظام مهندسی و کنترل ساختمان که عمر آن به سه دهه می رسد و مرتبط بااحداث جدا از طرح های عمرانی است، جامعه مهندسی نظام مند نشده و تغییر تاکتیک دولت های مختلف نسبت به نبود توجه به قانون سازمان، مطالبات و انتظارات مهندسان، خواسته و ناخواسته طی سه دهه گذشته،چالش ها و بحران هایی را به جا گذاشته که رهایی از آن ها را دشوار و گفتمان توسعه مندی خدمات مهندسی و فعالیت مهندسان را بسیار آسیب پذیر نموده است.

توجه نداشتن به مقوله عرضه- تقاضا در کانال هایی مانند تحصیلات، پروانه اشتغال، رها شدن فارغ التحصیلان به حال خود، تعطیلی مفرط طرحهای عمرانی دولت ها،عدم تناسب تعداد مهندسان با پروژه ها، قوانین دست و پاگیر با کمترین ضمانت اجرایی، ناقص اجرا کردن قانون سازمان، جزیره ای عمل کردن نهادهای دولتی و حاکمیتی و نبود یک صدایی نزد متولیان امر و گسست تصمیمی در سیاست گذاری، سبب انباشته شدن مطالبات بحق مهندسان شده.‌از طرفی رشد کمی و کیفی در یک راستا نبوده و از طرفی همین رشد کمی مهندسان از سرعت بیشتری نسبت به زمینه سازی برای فعالیت بدون دغدغه آن ها برخوردار بوده و موضوع نیز آنجا بغرنج می شود که بخش وسیعی از مهندسان نمی توانند فعالیتی داشته باشند.

این چالش بزرگ کمرنگ شدن مهندسان در خدمات فنی و عمرانی خواه ناخواه مملکت را دچار فرسایش مهندسی و آبادانی کرده که اگر چاره هایی اساسی برای برون رفت از این پدیده نامبارک- اندیشه و عملیاتی نشود، فرصت ظرفیت مهم مهندسی کشور به تهدید بدل می گردد و تاثیر مستقیم آن بر زیرساخت ها و روبناها و انواع امور مهندسی، عمرانی و صنعت اهم احداث کشور سایه انداخته و حتی اگر پا را فراتر نهیم سبب ایجاد مفسده ها و ناهنجاری های سیاسی و اجتماعی می گردد.

حال در این بین لرستان نیز که به دلایل و بهانه های فراوان از قافل توسعه همه جانبه عقب مانده است، با بیش از ده هزار مهندس آن هم فقط در حوزه ساخت و در قالب همان پکیج بزرگ ساختمان در رشته های مختلف، تافته جدا بافته از چالش ها و مطالبات پیش گفته نیست و بلکه با عنایت به اینکه در زمره استان ها و مناطق کمتر برخوردار واقع شده، شرایطی بسی دشوارتر دارد.

‌در این راستا می طلبد دولت چهاردهم و نمایندگان جدید دولت در استان چه در بُعد کلان وزارت کشور و چه وزارت راه و شهرسازی و دیگر عوامل مرتبط با حوزه مهندسی و صنعت ساخت، دست یاری را بیش از پیش برای چاره اندیشی مطالبات و انتظارات بحق جامعه مهندسی به کار گیرند و تقریباً همزمانی آغاز به کار دولت جدید و دیگر مسئولان استانی و در آینده نزدیک شوراهای شهر و شهرداری ها با مدیران منتخب جدید سازمان نظام مهندسی ساختمان را به فال نیک گرفته و به آینده نزدیک و دور مهندسی و مهندسان امیدوار خواهیم ماند.

نگارنده:
سعید بارانی – رئیس اسبق سازمان استان، منتخب هیئت مدیره جدید سازمان و عضو هیئت مدیره کانون کارشناسان رسمی دادگستری لرستان