نیمی از فرصت پنجره جمعیتی ایران سپری شده است

الهام فتحی با اشاره به اهمیت «پنجره جمعیتی» افزود: ایران اکنون در مقطع تاریخی و نادری قرار دارد که نسبت جمعیت در سن فعالیت به بیشترین میزان رسیده و می‌تواند فرصت بی‌نظیری برای رشد اقتصادی ایجاد کند.

وی با تشریح مفهوم گذار جمعیتی توضیح داد: گذار جمعیتی تغییر وضعیتی است که در آن نرخ زاد و مرگ‌ومیر از سطح بسیار بالا و رشد جمعیت ناچیز، به حالتی با نرخ زاد و مرگ‌ومیر پایین و باز هم رشد جمعیت ناچیز منتقل می‌شود. این روند باعث دگرگونی ساختار سنی و باز شدن «پنجره جمعیتی» می‌شود؛ دوره‌ای که نسبت جمعیت زیر ۱۵ سال کمتر از ۲۰ درصد و جمعیت بالای ۶۵ سال نیز کمتر از ۱۵ درصد است. در این دوره، بیش از دو سوم جمعیت کشور در سن کار قرار دارند.

فتحی گفت: پنجره جمعیتی ایران از حوالی سال ۱۳۸۴ باز شده و پیش‌بینی می‌شود تا حدود سال ۱۴۳۰ ادامه داشته باشد. اما استفاده اقتصادی از این فرصت به صورت خودکار رخ نمی‌دهد و نیازمند ایجاد بسترهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و نهادی مناسب است.

وی تاکید کرد: ۲ پیش‌شرط اساسی برای بهره‌برداری کامل از این دوران شامل گسترش فرصت‌های شغلی و بهبود شرایط اشتغال، به‌ویژه برای جوانان، و همچنین سرمایه‌گذاری مطلوب در کشور می‌شود.

فتحی ادامه داد: هرچند تمام استان‌ها و مناطق ایران در شرایط سنی مطلوب برای رشد اقتصادی قرار دارند، اما کمبود فرصت‌های شغلی و سرمایه‌گذاری موجب شده بخش مهمی از نیروهای کار به اشتغال کامل دست نیابند و ظرفیت بالقوه پنجره جمعیتی به “بار جمعیتی” تبدیل شود. این وضعیت در کنار تمایل فزاینده جوانان تحصیل‌کرده به مهاجرت، از جمله چالش‌های مهم کنونی است.

وی با اشاره به تجربه کشورهایی چون ژاپن، کره‌جنوبی، سنگاپور، چین و تایلند اعلام کرد: این کشورها توانسته‌اند بین ۲۰ تا ۴۰ درصد رشد اقتصادی خود را در دوره پنجره جمعیتی رقم بزنند. یکی از عوامل کلیدی موفقیت آنها افزایش مشارکت زنان در بازار کار و رفع موانع اشتغال بوده است. بدون بهره‌گیری از نیمی از جمعیت کشور که زنان را تشکیل می‌دهند، تحقق رشد پایدار اقتصادی ممکن نیست.