تغییر کاربری اراضی ، بزرگترین تهدید کننده امنیت غذایی

به گزارش اختصاصی قاب خبر: با توجه به اهمیت خاک به عنوان یکی از مهم ترین اجزاء طبیعت، اتحادیه جهانی علوم خاک در سال ۲۰۰۳، در راستای ارج نهادن به اهمیت خاک و جلوگیری از تخریب و نابودی آن، روز ۵ دسامبر را به عنوان روز جهانی خاک نامید. این روز جهانی، بزرگداشتی است که اهمیت خاک و ضرورت بهره‌برداری پایدار از آن را برای جوامع مختلف در  سراسر جهان آشکار می‌سازد.

خاک منبع عظیم و ثروت گرانقدری است که بسیاری از مسائل حیاتی و نیازهای ضروری انسان و جامعه به آن وابسته است، بیش از ۹۵ درصد نیازهای غذایی بشر و درصد قابل توجهی از پوشاک و سایر مایحتاج جمعیت رو به رشد انسان در بستر خاک تولید و تأمین می‌شود این در حالی است که بشر با اقداماتی که در راستای توسعه و زندگی راحت تر انجام می دهد باعث آلودگی و نابودی این مولفه زیستی مهم شده است.

خاک دارای پتانسیل بالایی برای فیلتر کردن و جذب آلاینده‌ها، تخریب و کاهش اثرات منفی آلاینده‌ها است، اما این ظرفیت محدود است.

مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی لرستان گفت: خوشبختانه در ایران قانون خاک در سال ۱۳۹۸ مصوب شده است و به نوعی تمام راه حل ها و مشکلات و راهکارها در این قانون دیده شده است .یکی از معیارهای خوب کشورمان این مورد است و امیدواریم این قانون به طور کامل اجرایی شود.

رحیم الوندفر در بخشی از صحبت هایش به مشکلات خاک های استان اشاره کرد و گفت: خاک های استان ۷ مشکل عمده دارند که مهمترین آنها بحث فرسایش خاک است که خاک استان به شدت در حال فرسایش است. شوری خاک ؛ شور شدن اراضی کشاورزی ، کمبود مواد آلی موجود در خاک، کاهش حاصلخیزی خاک در این مورد روبه قهقرا می رویم.

وی ادامه داد: همچنین آلودگی خاک ( در قانون خاک مسئولیت این حوزه بر عهده سازمان محیط زیست است)، تغییر کاربری اراضی که به نوعی بزرگترین تهدید کننده امنیت غذایی است. و در نهایت کاهش تنوع زیستی است .که با توجه به اقلیم خشک لرستان و کم شدن زیست در این اقلیم ها؛ چنانچه مدیریت صحیحی وجود نداشته باشد چالش های زیادی حاصل می شود.

راه حل های کاهش مشکلات خاک

مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی لرستان در بخش دیگری از صحبت هایش گریزی به راه حل های مورد نظر برای خاک زد و گفت: با اجرا و در دستور کار قرار دادن آنها می توان مشکلات خاک را کاهش و یا به حداقل رساند.

وی افزود: یکی از این راه حل ها، پیشگیری از تغییر کاربری اراضی است باید مدنظر قرار گیرد  و مورد دیگر مطالعه و تهیه نقشه خاک است که ۶۰-۷۰ سال پیش کشورهای توسعه یافته ان را انجام داده اند. و بر اساس آن نیز کارهای اجرایی شان را انجام می دهند. ولی متاسفانه ما این موارد را هنوز شروع نکرده ایم و در دست اقدام است.

پایلوت بودن لرستان در طرح نقشه مدیریت پذیر

مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به پایلوت بودن لرستان در طرح نقشه مدیریت پذیر خاک، گفت: نقشه مدیریت پذیر خاک برای حاصلخیزی خاک و با هدف اجرای الگوی کشت در استان در حال انجام است.

الوندفر بیان کرد: سال گذشته نقشه مدیریت پذیر خاک در ۲ هزارو ۸۰۰ هکتار از اراضی استان انجام شده است. بنااست تا برای استفاده کدهای واقعی به کشاورزان داده شود. دانش و آنچه که مورد نیاز کشاورز است ارائه می شود.

وی ادامه داد: استان لرستان به دلیل شرایط کوهستانی و اقلیمی دارای شیب ۲۰ درصد و فرسایش ۱۶ متر مکعبی خاک در هر هکتار است ، نفوذ پذیری حاصلخیزی، درجه بندی خاک و تخصیص کد نوع خاک برای بهره برداری بهینه از جمله اقدامات در طرح نقشه مدیریت پذیر خاک است.

الوندفر تصریح کرد: اگر نقشه مدیریت پذیر در اختیار کشاورز باشد و بتوانیم آن را اجرایی کنیم تاثیر بسزایی در تمام موارد دارد. در قانون نیز این مورد پیش بینی شده است که در طی ۵ سال نقشه مدیریت پذیر سطح کشور انجام شود.

وی ادامه داد: یکی از اقدامات درست و اصولی این است که قبل از احداث باغ، خاک ان برای کاشت درختان آزمایش شود تا بتوان در طول دوره محصول و برداشت های خوبی داشت.

مدیر اب و خاک سازمان جهاد کشاورزی لرستان اظهار کرد: یکسری مستندات توسط معاونت آب و خاک به سازمان برنامه و بودجه ارائه شده است که برای اجرای کارها به اعتبار و بودجه نیاز داریم.  در قالب ماده ۲۳، معرفی شده است و اگر تخصیص یابد اهداف و کارهایی که بایستی در خصوص خاک انجام دهیم عملی تر می شود.

بهبود پایداری خاک

معاون آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به بهبود پایداری خاک، تصریح کرد: یکی از عوامل تاثیر گذار در بحث بهبود پایداری خاک، بحث فرسایش است که به منابع طبیعی و آبخیزداری بر می گردد و با احداث بندهای آبخوان ها و بندهای مخزنی اقداماتی انجام می دهند که در راستای بهبود پایداری خاک و همچنین با افزایش پوشش گیاهی  در جهت کاهش فرسایش خاک عمل خواهد شد.

خاک و امنیت غذایی

الوند فر نقش خاک در امنیت غذایی را مهم برشمرد و اظهار کرد: چهار موضوع فراهمی، «غذا موجود باشد» ، قابل دسترس باشد «فراهم شده بتوان آن را تهیه کرد»، در دسترس بودن، پایداری آن و سلامت غذا به خاک بر می گردد به برنامه های خاک و اقداماتی که باید برای خاک انجام شود.

پیشرو بودن لرستان در اجرای سیستم های آبیاری نوین

مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به اجرای سیستم های نوین آبیاری ، اظهار کرد: در اجرای سیستم های نوین آبیاری جزو استانهای پیشرو هستیم و قریب به ۲۵ درصد بیشتر از تعهدات محول شده را اجرایی می کنیم.

وی افزود: اجرای سیستم های نوین آبیاری یک آیتم بنام آزمایش خاک دارد که در سطح حدود ۵۸ هزار هکتار آزمایشات خاک را انجام داده ایم و در صورتی که بانک اطلاعاتی تشکیل شود آن را در دسترس عموم قرار می دهیم و من بعد سعی می کنیم کدهای واقعی با مرکز تحقیقات انجام دهیم.

وی ادامه داد: سالانه بین ۲-۳ هزار هکتار از اراضی آبی به سیستم های نوین آبیاری تجهیز می شوند.

وجود ۲۳۰ پروژه نوین آبیاری

الوندفر به اجرای پروژه های سیستم های آبیاری نوین در سطح استان اشاره کرد و گفت: طبق سامانه های نوین آبیاری حدود ۲۳۰ پروژه به صورت طرح های فردی و تجمیعی در دست اجرا داریم.

وی گفت: از این تعداد پروژه، شهرستان هایی مثل الیگودرز به دلیل بالا بودن میزان ذخایر آبی در اجرا و تعداد پروژه ، پیشرو است.