آیا ادعای درمان زخم پای دیابتی با طب سنتی صحت دارد!

بررسی این ویدئو که به کرات در کانال‌ها و گروه‌های مجازی بین مردم دست به دست شده است و همچنان بازنشر می‌شود، نشان می‌دهد که حدود ۹ سال پیش و برای اولین بار، این ویدئو در شبکه افق منتشر شده و تا امروز بارها در آپارات و شبکه‌های ارتباطی مختلف بازنشر و میلیون‌ها بار دیده شده است.

گزارشگر این ویدئو با معرفی یک مرد میانسال به نام ندایی مبتلا به دیابت، مدعی است که این فرد با قند خون ۵۰۰ و تزریق روزانه ۳۰ بار انسولین دچار زخم شدید پای دیابتی است، به طوری که زخم پای دیابتی او بسیار پیشرفت کرده و پزشکان در بیمارستانی در کرج و بعد از آن در بیمارستان شریعتی تهران، قطع پای دیابتی دچارِ زخم را تجویز و برای قطع پای او ۱۵ میلیون تومان مطالبه کرده‌اند. این مرد میانسال اما از ترس قطع پای خود از بیمارستان خارج شده و بعد از مدتی به یک پزشک طب سنتی مراجعه کرده است.

فردی که در این ویدئو خود را متخصص طب سنتی معرفی می‌کند نیز مدعی است با قطع داروها و فقط با استفاده از دمنوش‌های شوید، شنبلیله، گزنه، بابونه، اسطوخودوس و مریم گلی بعد از ۷ ماه زخم پای دیابتی این مرد را درمان کرده است.

رئیس انجمن دیابت: دیابت نوع یک دیابتی است که از بدو تولد بروز می‌کند. چنین بیماری باید از زمان نوزادی انسولین مصرف کند و بدون انسولین نمی‌تواند زنده بماند، در حالی که این بیمار مدعی است بعد از پیشرفت دیابت در سن بالا انسولین مصرف می‌کند که یک تناقض آشکار در ادعاهای مطرح شده است

دکتر «حسین رضایی‌ زاده» متخصص طب سنتی و عضو هیات علمی دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران به پژوهشگر ایرنا می‌گوید: این ویدئو بسیار قدیمی و مربوط به حدود ۹ تا ۱۰ سال پیش است. از آن زمان تاکنون بارها در رسانه‌های مختلف بازنشر شده و هر از گاهی دوباره بازنشر پیدا می‌کند اما هرگز ادعاهایی که در این گزارش مطرح شده مستند و مبتنی بر شواهد مطرح و ثابت نشد. چنین ادعاهایی باید از مسیر علمی درست و بر اساس شواهد علمی و به روش کارآزمایی بالینی و مستند انجام شود تا قابل اثبات و تعمیم باشد. انتشار یک گزارش تلویزیونی بدون شواهد علمی ارزشی ندارد و قابل استناد نیست.

دکتر «اسدالله رجب» رئیس انجمن دیابت ایران نیز در واکنش به محتوای این ویدئوی بازنشر شده بیان می‌دارد: این ویدئو بسیار قدیمی است و ادعاهای مطرح شده در آن درست نیست. زخم پای دیابتی یکی از عوارض شدید و دیررس دیابت است که اگر شدید شود و مثلا به استخوان برسد، درمان آن بسیار سخت است.

به گفته دکتر رجب‌، یکی از مواردی که نشان می‌دهد این ویدئو قدیمی است این است که در این گزارش گفته می‌شود، هزینه قطع پای دیابتی ۱۵ میلیون تومان است، در حالی که اکنون هزینه قطع پای دیابتی ۱۵۰ میلیون تومان شده است. در این ویدئو همچنین ادعا شده که بیمار به دیابت نوع یک مبتلا است در حالی که دیابت نوع یک دیابتی است که از بدو تولد بروز می‌کند. چنین بیماری باید از زمان نوزادی انسولین مصرف کند و بدون انسولین نمی‌تواند زنده بماند، در حالی که این بیمار مدعی است بعد از پیشرفت دیابت در سن بالا انسولین مصرف می‌کند که یک تناقض آشکار در ادعاهای مطرح شده است.

استاد دانشکده علوم پزشکی: برای زخم پای دیابتی، درمان‌های متنوعی در پزشکی امروز وجود دارد؛ از درمان با پانسمان‌های جدید تا لارودرمانی و روش‌های دیگری که برخی از آنها بسیار گران هستند. میزان درمان‌پذیری نیز بستگی به میزان یا سطح زخم دارد

رئیس انجمن دیابت می‌افزاید: نکته دیگر ادعای درمان دیابت با گیاهان دارویی است. اگر دیابت با دمنوش و گیاهان دارویی درمان می‌شد که در ایران با این همه دمنوش گیاهی، دیابت کنترل شده بود و این همه دیابت پیشرفته و قطع عضو نداشتیم. آیا کشورهای اروپایی مثل آلمان که موارد قطع پای دیابتی را تقریبا به صفر رسانده‌اند با دمنوش و گیاهان دارویی این کار را انجام داده‌اند یا با آموزش همگانی و پیشگیری از عوارض ثانویه و ثالثیه دیابت و کنترل قند خون به چنین دستاوردی رسیده‌اند.

دکتر «علیرضا استقامتی» فوق تخصص غدد و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز به پژوهشگر ایرنا می‌گوید: خیلی واضح است که چنین ادعاهایی نمی‌تواند از نظر علمی مورد تایید باشد. اول اینکه حتی اگر این ادعا صحت داشته باشد، با یک مورد درمان پای دیابتی نمی‌شود، آن را به عنوان یک روش درمانی تعمیم داد. دوم اینکه اگر قرار بود با شنبلیله و گزنه و این جور گیاهان، دیابت و زخم پای دیابتی درمان شود، این همه تحقیقات گسترده در دنیا برای درمان دیابت چه معنایی داشت. قطع پای دیابتی مختص ایران نیست و دومین علت قطع عضو بعد از تصادفات رانندگی در دنیا است.

وی بیان می‌دارد: درباره درمان زخم پای دیابتی، درمان‌های متنوع و بسیار زیادی در پزشکی امروز وجود دارد؛ از درمان با پانسمان‌های جدید تا لارودرمانی و روش‌های دیگری که برخی از آنها بسیار گران هستند. میزان درمان‌پذیری پای دیابتی نیز بستگی به میزان یا سطح زخم دارد. زخم پای دیابتی به ۵ سطح تقسیم می‌شود. برخی زخم‌های پای دیابتی ممکن است در سطح یک یا دو باشند که خیلی شدید نیستند و به راحتی درمان می‌شوند تا سطح ۵ که شدیدترین وضعیت است. نوع و روش درمان زخم پای دیابتی به تشخیص پزشک متفاوت است و بستگی دارد چقدر استاندارد عمل شود. البته درمان زخم پای دیابتی بسیار سخت و طولانی است. این بیماران باید مدام و ماه‌های طولانی به پزشک مراجعه و با تجویز پزشک از پانسمان‌ها و آنتی بیوتیک‌های مختلف استفاده کنند.

به گفته دکتر استقامتی، اگر زخم پای دیابتی به استخوان رسیده باشد حتما باید آنتی بیوتیک تزریقی بگیرند. گاهی تا دو ماه باید در بیمارستان بستری باشند و واقعا درمان این بیماران بسیار سخت است. هم بیمار و هم پزشک باید واقعا پیگیر باشند تا درمان زخم شدید پای دیابتی به موفقیت برسد. هرگز به بیماران دچار زخم پای دیابتی شدید توصیه نمی‌کنم با چند تا گیاه که می‌گویند ضرری هم ندارد درمان کنند. اگر مدعیان این روش‌ها راست می‌گویند، چرا واقعا یک تحقیق بالینی علمی گسترده انجام نمی‌دهند. چرا به یک مورد اکتفا می‌کنند. اگر چنین کاری انجام داده‌اند، مقاله آن را بنویسند و در مجامع علمی مطرح کنند.

وی ادامه می‌دهد: اگر بتوانند ادعای خود را در مجامع علمی ثابت کنند خیلی به نفعشان است. بگویند ۱۰۰ یا ۲۰۰ بیمار زخم پای دبایتی را تحت درمان قرار دادیم. این تعداد را با روش‌های درمان دارویی جلو بردیم و به این تعداد گیاه دارویی دادیم. روش‌های درمانی را با هم مقایسه کنند. اگر واقعا روش آنها موثر است می‌توانند داروهای گیاهی‌شان را به تولید انبوه برسانند و میلیارد میلیارد درآمد داشته باشند. اگر کسی واقعا ادعای علمی دارد، راهکار آن مشخص است، چرا این قدر محدود عمل می‌کنند. می‌توانند اسپانسر (حامی مالی) بگیرند و به کمک آن تحقیقات علمی را انجام دهند، حتی می‌توانند چند مرکزی عمل کنند و تایید کنند که داروهای گیاهی آنها موثر است.

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در انتها توضیح می‌دهد: اگر واقعا ادعای این افراد که زخم پای دیابتی را با شنبلیله و گزنه درمان می‌کنند، درست است بیایند به روش علمی آن را ثابت کنند. هیچ اشکالی هم ندارد. اما با یک مورد و یک گزارش تلویزیونی نمی‌شود چنین ادعاهایی را مطرح کرد. بیماران دیابتی داریم که انسولین می‌زنند اما وقتی درگیری کلیه آنها کم می‌شود دیگر نیازی به انسولین ندارند. اگر چنین فردی انسولین بزند، افت قند پیدا می‌کند اما هر مورد قطع انسولین به معنای درمان و بهبود دیابت نیست. بیماری که می‌گوید با تجویز پزشک دو هفته غذا نخوردم تا سم از بدن من دفع شود، نشان می‌دهد که درمانگر او هیچ دانشی درباره دیابت ندارد. این یک بحث مفصل است و جای بحث علمی آن در دانشگاه است و در رسانه یا تلویزیون جای این بحث‌های مفصل علمی نیست. ادعای مطرح شد در این ویدئو هم به هیچ وجه قابل قبول نیست.