ابلاغ سند ملی ترویج مطالعه مفید

به گزارش قاب خبر، در مقدمه «سند ملی خواندن و ترویج مطالعه مفید» که به پیشنهاد شورای فرهنگ عمومی کشور در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده، آمده است: «مرتبه والای کتاب در دستگاه معارفی اسلام و میراث کهن فرهنگ ایرانی چنان آشنا و غیر قابل انکار است که تجلیات بارز آن را می‌توان در همه سویه‌های تعلیمی و تربیتی، اعتقادی، عبادی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، علمی، ادبی، هنری و معرفتی به وضوح دید و هیچ رسانه‌ای نتوانسته است جایگاه کتاب را به‌عنوان ابزار بنیادین فرهنگ‌ساز و تمدن آفرین کسب کند».

در ادامه این مقدمه با تأکید بر اینکه «آگاهی‌بخشی و دانش‌افزایی بصیرت‌زایی و دانایی‌پروری، توسعه و پیشرفت و گفتمان‌سازی در حوزه فرهنگ عمومی بخشی از جلوه‌های حضور کتاب در تاریخ و جغرافیای فکری ماست»، تصریح شده است: «با پشتگرمی به این میراث و مبتنی بر روح کلی تعالیم گرانبار اسلامی (چنان که در نخستین آیه قرآن کریم امر به “خواندن” شده است) و بر مبنای فرهنگ دانایی‌خواه و “متن‌محور” ایرانی و آرمان‌های فرهنگی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران که در سیره و سخنان پیشوای فقید انقلاب و رهبر معظم انقلاب جلوه‌گر است، برنامه‌ریزی برای کتاب و کتابخوانی در واقع مصداق بارز برنامه‌ریزی برای حفظ هویت عقیدتی و قومی و نیز برساختن سبک زندگی ایرانی – اسلامی است».

سند ملی خواندن و ترویج مطالعه مفید با اشاره به شرایط فعلی جهان و منطقه که تهاجم فرهنگی به‌عنوان بخشی از گفتمان جنگ ترکیبی نظام سلطه علیه انقلاب اسلامی به دنبال تضعیف پایه‌های هویتی جامعه اسلامی و توقف شتاب رشد و گسترش انقلاب اسلامی در گام دوم فرهنگ مقاومت در منطقه و استقلال خواهی آزادگان جهان است، برنامه‌ریزی برای کتاب و کتابخوانی را بسیار حیاتی و ضروری دانسته و تأکید دارد: «خواندن به جز اینکه وسیله تبادل دانش ارتقا و سوددهی به فرهنگ و زمینه‌ساز تغییر و تحول اجتماعی اقتصادی و سیاسی است، به دلیل ارتباط مستقیم با توسعه تفکر فردی و تأثیرگذاری بر حوزه عمومی و غیررسمی فرهنگ، از کارآمدترین ابزارهای ایجاد نظم اجتماعی مهارت‌های هوشمندی فردی و جمعی، پرورش شخصیت خلاق ایجاد و تجدید حیات اخلاقی و دینی و مذهبی عمق‌دهی به مفاهیم و ادراکات معنادهی به معلومات ظهور تفکر انتقادی و زیبایی‌شناسانه نشاط روحی، الهام بخشی، ارتباط‌آفرینی و جامعه‌سازی نیز به شمار می آید».

در ادامه این مقدمه آمده است: «با توجه به سرعت تحولات فرهنگی و اجتماعی در جهان ترویج خواندن – که گستره‌ای فراتر از مفهوم مطالعه را دربرمی‌گیرد – به‌عنوان یکی از راهکارهای اصلی مبارزه با بحران‌های فرهنگی و عامل توسعه پایدار متناسب با زیست‌بوم هر فرهنگ به تحقق آرمان‌های اجتماعی و فرهنگی کشورها یاری می‌رساند و برنامه‌ریزی و طراحی سیاست‌گذارانه به‌منظور ترویج خواندن مفید مستلزم تبیین الزامات و شیوه‌ها، به‌کارگیری هماهنگ و هدفمند امکانات عمومی و حاکمیتی تمهید برای جلب پشتیبانی‌های فکری، فرهنگی، مالی، فناوری‌های ارتباطی و اطلاع‌رسانی و ترویج ضرورت مشارکت جمعی و فردی در این حوزه است. بر این اساس توسعه کمی و کیفی فرهنگ کتابخوانی و ترویج و عمومی‌سازی خواندن مفید در میان همه گروه‌های اجتماعی به‌عنوان یک هنجار رهایی‌بخش مستلزم تولید مواد خواندنی مناسب و مفید و از میان برداشتن موانع دسترسی آحاد مردم به آنها از راه هم افزایی همه دستگاه‌ها و سازمان‌های مرتبط و به‌کارگیری تمام توان کشور با ترسیم فرآیند کار و تقسیم وظایف و مطالبه و ارزیابی به‌هنگام عملکردهاست».

بر اساس ماده (۱) سند ملی خواندن و ترویج مطالعه مفید، «خواندن» به‌عنوان فرایند و زیست‌بوم فعال شناختی – مهارتی تعریف شده است که شامل رمزگشایی از نمادهای نوشتاری یا گفتاری زنجیره‌وار و منسجم به‌منظور استنتاج معانی از مواد خواندنی شده که مفاهیم و پیام‌ها به وسیله آن درک و دریافت می‌شود و «خواننده کتاب» فرد با جمعیت خدمت‌گیر از کتابخانه یا استفاده کننده از مواد خواندنی‌ست که فارغ از سن، جنس، نژاد، ملیت و علایق فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، پس از کشف پیام متن و مبتنی بر آموخته‌های پیشین در پی کشف معانی تازه برآمده و از مرز انباشت اطلاعات و افزایش کمی سواد اطلاعاتی فراتر می رود.

در این تعریف، مواد خواندنی نیز به آثار مکتوب منتشر شده و مناسب خواندن در یک یا چند رده در قالب‌های کاغذی، دیجیتال، صوت، بریل و تصویر می‌گویند و «خواندن مفید» اقدامی معطوف به اثر و نتیجه بوده و برون‌داد علمی، رفتاری، ذهنی یا روانی دارد که برای رشد انگیزه ارتقای توانایی‌های انتقادی و مهارتی توسعه دانش کاربردی و نهایتاً تعالی فرد ضروری است.

«ترویج» به مجموعه‌ای از فعالیت‌های منسجم و هدفمند ارتباطی – فرهنگی شامل راهنمایی، مشاوره، معرفی، نقد و… گفته می‌شود که مزایای یک خدمت محصول یا رفتار را به آگاهی می رساند و مخاطبان هدف را در چارچوب سبک زندگی ایرانی و اسلامی تشویق به استفاده از آن می کند و سبک زندگی ایرانی و اسلامی شامل مهارت و هنر زندگی برآمده از فرهنگ دینی و ملی می‌شود که مبتنی بر جهان‌بینی و دستگاه معرفتی اسلام، روش‌ها، سُنَّت‌ها، آداب، عادات، رسوم و رفتارهای زیستی ایرانیان مسلمان را در سه ساحت رابطه انسان با خود، رابطه انسان با خدا و رابطه او با مردم تبیین می‌کند و هدف آن هم دستیابی به وضع مطلوب برای نیل به تمدن نوین اسلامی و تحقق وضع آرمانی سبک زندگی در عصر ظهور است.

در ماده (۲) سند برای آن چشم اندازی در نظر گرفته شده که همانا «ترویج خواندن آگاهانه و مفید به‌عنوان زیربنای تفکر انتقادی و خلاق است که جامعه ایرانی – اسلامی طی آن علاوه بر افزایش سواد اطلاعات عمومی، تخصصی و اختصاصی در چارچوب سبک زندگی ایرانی – اسلامی در بهبود زیست فرهنگی اجتماعی و سیاسی خود مشارکت فعال و پویا و مؤثر داشته باشد.

اهداف تعیین شده در ماده (۳) سند ملی خواندن و ترویج مطالعه مفید نیز عبارتند از «دسترسی آسان و کم‌هزینه به مواد خواندنی مناسب و مفید در همه قالب‌ها برای همه گروه‌های سنّی و اجتماعی»، «کاربست و هم افزایی همه ظرفیت‌های حاکمیتی و غیرحاکمیتی کشور برای دسترس‌پذیر کردن مواد خواندنی مفید»، «عمومی‌سازی فرهنگ خواندن مفید در میان ایرانیان به‌عنوان یک کُنش فردی و اجتماعی»، «برطرف کردن چالش‌ها و موانع پیشِ روی جامعه ایرانی در ارتباط با خواندن مفید با رویکرد علمی»، «توسعه مهارت‌های خواندن مفید در میان ایرانیان و توانمندسازی آنان» و «بازطراحی زنجیره خواندن در جامعه ایرانی بر اساس الزامات اعتقادی نیازهای بومی و الگوهای موفق جهانی».

بر اساس ماده (۴) سند می‌بایست کارگروهی دائمی برای پیگیری ویژه مأموریت‌های مندرج در سند برای نظارت و ارزیابی مستمر عملکرد دستگاه‌های متولی ترویج مطالعه مفید با حضور معاونین یا نمایندگان تام الاختیار وزارتخانه‌های فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش، ورزش و جوانان، علوم، تحقیقات و فناوری، راه و شهرسازی و بهداشت و درمان، معاونت‌های زنان و خانواده و علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان، مجمع ناشران انقلاب اسلامی، سازمان‌های صداوسیما، تبلیغات اسلامی، جهاد دانشگاهی، اسناد و کتابخانه ملی و شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، ستاد عالی نظارت بر کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد کشور و مرکز رسیدگی به امور مساجد، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه و ستاد کل نیروهای مسلح تشکیل شود که به پیشنهاد جانشین رئیس کارگروه و با موافقت اعضا، یک نفر از اعضای انجمن علمی در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی و دو نفر از فعالان دغدغه‌مند آگاه و انقلابی در حوزه نشر و ترویج خواندن نیز به‌عنوان عضو کارگروه دعوت خواهند شد.

در تبصره (۲) این ماده تصریح شده که از نمایندگان سایر دستگاه‌ها و سازمان‌ها هم بر حسب مباحث مطرح در کارگروه بدون حق رأی دعوت خواهد شد و بر اساس تبصره (۳) نیز، کارگروه استانی مرکب از مدیران استانی زیرمجموعه دستگاه‌های عضو کارگروه ملی در هر استان به ریاست استاندار تشکیل می‌شود که هر سه ماه یک بار گزارش عملکرد آن را برای کارگروه ارسال می کند.

بر اساس ماده (۵) سند ملی خواندن و ترویج مطالعه مفید، ریاست کارگروه نظارت و ارزیابی با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور جانشین اوست و دبیرخانه دائمی کارگروه هم در همین نهاد مستقر خواهد بود. دبیر کارگروه نیز که توسط جانشین رئیس کارگروه تعیین می‌شود، مسئولیت پیگیری و اجرای مصوبات کارگروه را بر عهده دارد.

مأموریت‌های این کارگروه، سیاست‌گذاری و تدوین برنامه‌های هر یک از موارد مطرح شده در مواد ۸ تا ۱۲، تنظیم وظایف دستگاه‌های مذکور در مواد ۸ تا ۱۲، نظارت بر اجرای مصوبات کارگروه و انجام وظایف دستگاه‌ها و ارجاع دستگاه‌های متخلف به مراجع ذی‌صلاح قانونی و رصد تحقق اهداف سند است و دبیرخانه نیز موظف است اقدامات لازم در جهت برنامه‌ریزی و سازماندهی فعالیت‌ها و فرآیندهای دبیرخانه، پیشنهاد طرح‌ها و راهکارهای علمی و اجرایی مؤثر برای اجرای سند به ازای هر یک از دستگاه‌ها با توجه به مأموریت سازمانی آنها و پیگیری اجرای آن و هماهنگی میان اعضای کارگروه برای حفظ ارتباط اعضا و برگزاری منظم جلسات پیگیری اجرای مصوبات و گزارش فصلی آنها به کارگروه را انجام دهد.

بر اساس ماده (۸) سند، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری و وزارت علوم و تحقیقات و فناوری مکلف به الگوبرداری و بومی‌سازی فناوری‌های نوین سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در حوزه خواندن در قالب حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در این حوزه هستند.

همچنین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و عمومی فعال در حوزه نشر در راستای تولید مواد خواندنی مناسب و ساماندهی بازار نشر به‌منظور غلبه آثار تألیفی مناسب بر آثار ترجمه‌ای علاوه بر نظارت نظام‌مند بر ترجمه آثار زبان‌های دیگر به زبان فارسی، مکلف به شناسایی و سفارش ترجمه آثار فاخر سایر زبان‌ها به زبان فارسی و حمایت از آنها در کشور هستند.

در این ماده همچنین تصریح شده که همه دستگاه‌های ذی‌ربط به ویژه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکلف به اقدام در راستای تولید و توسعه مواد خواندنی برای گروه‌های سنّی خردسال کودک و نوجوان هستند و وزارتخانه‌های فرهنگ و ارشاد و ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلفند موانع زیرساختی، حقوقی و مالی برای گسترش و حمایت از بازار کتاب دیجیتال در کشور را نیز برطرف کنند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین می‌بایست از طریق فعال کردن فرآیندهای حمایتی و اعتبارات سالانه، سیاست‌ها و دستورالعمل‌های محتوایی برای تولید مواد خواندنی مبتنی بر نیاز مردم و اقتضائات جامعه و اهداف کلان کشور را تدوین و ابلاغ کند.

نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، سازمان بهزیستی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز بر اساس این سند مکلف به فراهم‌آوری امکانات و حمایت از تولید مواد خواندنی گویا و بریل برای نابینایان و مواد خواندنی مناسب‌سازی شده برای ناشنوایان و سالمندان شده‌اند.

سازمان صداوسیما بر اساس ماده (۹) سند ملی خواندن و ترویج مطالعه مفید مأمور شده است با رویکرد اطلاع‌رسانی، آموزش، تبلیغ و ترویج در تمامی شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی داخلی به‌صورت هفتگی حداقل یک ساعت برنامه با موضوع خواندن نقد و معرفی کتاب و کتابخانه‌های عمومی تولید و پخش کند.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به‌طور خاص معاونت امور هنری این وزارتخانه و سازمان سینمایی مکلفند به‌صورت مشخص و منطبق با برنامه مدون از جمله گسترش طرح اقتباس از آثار ادبی به ترویج خواندن در آثار سینمایی کشور اهتمام ورزند. این وزارتخانه همچنین به همراه وزارت آموزش و پرورش و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و سازمان تبلیغات اسلامی مکلفند با ترویج شخصیت‌های ایرانی – اسلامی مبتنی بر فرهنگ مکتوب، به رشد محسوس کتابخوانی برای گروه سنّی کودک و نوجوان اهتمام ورزند و برنامه سالانه خود در این زمینه را نیز به کارگروه ویژه ارائه کنند.

بر اساس بند دیگری از ماده (۹)، تمامی شهرداری‌های کشور مکلفند حداقل ۳ درصد از تبلیغات شهری را به ترویج خواندن و کتابخانه‌های عمومی اختصاص دهند. تمامی پیام‌رسان‌های داخلی نیز مکلف شده‌اند به‌صورت مشخص و منطبق با برنامه مدون حداقل ۵ درصد از تولیدات سالانه‌شان را به موضوع ترویج خواندن و خدمات کتابخانه‌ها و معرفی کتب مفید اختصاص دهند؛ این پیام‌رسان‌ها در این صورت از معافیت‌های قانونی بهره‌مند خواهند شد.

همه نشریات کثیرالانتشار یا محلی و خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری که از بودجه عمومی استفاده می کنند نیز مکلفند سالانه حداقل ۲۴ محتوای ۱۰۰۰ کلمه‌ای با موضوع کتاب و کتابخوانی به تناوب زمانی تولید و منتشر کنند که در این صورت از معافیت‌های قانونی نیز بهره‌مند خواهند شد.

وزارت آموزش و پرورش مکلف به نهادینه‌سازی ترویج خواندن در مدارس از طریق تقویت کتابخانه‌های آموزشگاهی و گنجاندن دوره‌های مهارتی مشاوره کتابدار در آموزش ضمن خدمت معلمان است

این سند، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران را ملزم کرده از تمام ظرفیت خود برای ترویج خواندن به ویژه در مناسبت‌های مذهبی و تبلیغی برای همه گروه‌های سنّی مخصوصاً کودکان، نوجوانان و جوانان استفاده کنند. سازمان تبلیغات اسلامی و دبیرخانه ستاد عالی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد هم مکلفند با استفاده از ظرفیت مساجد و هیأت‌های مذهبی به‌صورت مشخص و منطبق با برنامه مدون به ترویج خواندن و مواد خواندنی اهتمام ورزند.

در این سند به سازمان اوقاف و امور خیریّه نیز تکلیف شده تا ضمن توجه به موضوع ترویج خواندن در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌های راهبردی خود به‌صورت مشخص و منطبق با برنامه مدون از همه امکانات تبلیغی خود به‌منظور ورود نخبگان واقفان و خیّرین به حوزه کتاب خواندن و کتابخانه‌سازی استفاده کرده و بخشی از ظرفیت خدماتی و محیطی‌اش را به اجرای برنامه‌های ترویجی حوزه خواندن در کتابخانه‌های امامزادگان و کتابخانه‌های خود اختصاص دهد و سازمان تبلیغات اسلامی حوزه هنری هم می‌بایست به‌صورت مشخص و منطبق با برنامه مدون به ترویج خواندن و مواد خواندنی در آثار و برنامه‌های خود در حوزه‌های کتاب، موسیقی، فیلم و هنرهای تجسمی اهتمام ورزد.

بر اساس بند (۹) سند ملی خواندن و ترویج مطالعه مفید، تمامی ارائه کنندگان محتوای فراگیر فضای مجازی که با نمایش مواد خواندنی مختلف به ترویج خواندن می پردازند، از معافیت‌های قانونی بهره‌مند خواهند شد و تعیین سازوکارهای اجرایی لازم برای اجرای مفاد این ماده، بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد و دبیرخانه کارگروه ویژه است.

در ماده (۱۰) سند تأکید شده که نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به‌عنوان بهره‌بردار و پس از تأمین اعتبارات مالی مربوط، موظف به ایجاد و تجهیز کتابخانه‌های عمومی با اولویت شهرهای فاقد کتابخانه منطبق با برنامه ملی آمایش کتابخانه‌های عمومی‌ست؛ به‌طوری که سالانه حداقل ۵۰ کتابخانه عمومی استاندارد به شبکه کتابخانه عمومی کشور اضافه شود. این نهاد و سازمان اسناد و کتابخانه ملی همچنین می‌بایست با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط، ایجاد کتابخانه عمومی دیجیتال برای دسترسی همه فارسی زبانان را با جدیت و فوریت پیگیری کنند که تخصیص اعتبار مالی آن بر عهده وزارت فرهنگ و پیگیری رفع چالش‌های حقوقی آن بر عهده نهاد کتابخانه‌های عمومی‌ست.

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم بر اساس این بند مکلف به ایجاد و گسترش خدمات کتابخانه‌ای خود به‌منظور ترویج خواندن بر اساس برنامه مدون ۵ ساله است.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌منظور توزیع و دسترس‌پذیری عادلانه مواد خواندنی و روزآمد کردن آنها، مکلف به تأمین سالانه یک میلیون نسخه کتاب کاغذی با اولویت گروه سنّی کودک و نوجوان برای کتابخانه‌های عمومی کشور است و سالانه باید پنج میلیون مجوز (لایسنس) هم برای استفاده یک ماهه کتاب دیجیتال و صوتی برای کاربران کتابخانه‌های عمومی را تأمین کند.

نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور موظف به برقراری عضویت رایگان و ارائه خدمات فرهنگی کتابخانه‌های عمومی کاملاً رایگان برای سه دهک پایین جامعه است و وزارتخانه‌های فرهنگ و ارشاد و ارتباطات و فناوری اطلاعات هم مکلف به توسعه زیرساخت فروش الکترونیکی کتاب در کشور با اولویت مناطق کمتر برخوردار و ایجاد تسهیلات فروش رایگان یا با تخفیف برای سه دهک پایین جامعه شده‌اند؛ این دو وزارتخانه همچنین مأموریت دارند استانداردهای لازم را برای ایجاد و ارتقای سکوهای ایرانی ارائه کننده کتاب دیجیتال و صوتی و پیگیری اخذ مجوزهای قانونی مربوط از مراجع ذی‌ربط را وضع کنند.

بند دیگری از ماده (۱۰) تصریح دارد که همه نهادها و دستگاه‌های خدماتی مرتبط با موضوع به ویژه نهاد کتابخانه‌های عمومی و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می‌بایست بخشی از اقدامات و برنامه‌های سالانه‌شان را بر اساس برنامه مدون به گروه‌های خاص (نابینایان، ناشنوایان، سالمندان مهاجران و…) اختصاص دهند.

وزارت راه و شهرسازی مکلف است مبتنی بر اولویت‌های آمایشی ضمن در نظر گرفتن اماکن ترویج خواندن، در سیاست‌ها و ضوابط شهرسازی و توسعه فضاهای شهری و شهرنشینی در فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های راه‌آهن و پایانه‌های مسافربری، فضاهایی را به ترویج خواندن اختصاص دهد.

وزارت کشور می‌بایست در انجام مأموریت‌های اجتماعی خود، با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط، به‌منظور افزایش توانمندی و ارتقای سطح زندگی فرهنگی خدمت‌گیران به ویژه در مناطق محروم طبق برنامه‌ای مدون و بر اساس اولویت‌های آمایشی کتابخانه‌های عمومی از راه واگذاری یا طریق دیگر فضاهایی را به عرضه خدمات و محصولات فرهنگی کتاب‌محور و ترویج خواندن اختصاص دهد و شهرداری‌ها هم بر اساس این ماده مکلف به ایجاد راهنمایی‌های شهری مناسب برای دسترسی شهروندان به کتابخانه‌ها و کتابفروشی‌ها هستند.

بر اساس ماده (۱۱) سند ملی خواندن و ترویج مطالعه مفید، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور موظف به ارائه خدمات مشاوره خواندن به خوانندگان در تمامی کتابخانه‌های عمومی به‌صورت حضوری است.

وزارت آموزش و پرورش هم ضمن الزام به گنجاندن «زنگ خواندن» در برنامه درسی دانش آموزان مقطع تحصیلی ابتدایی به‌منظور ارائه آموزش مهارت‌های خواندن، مکلف است در مسیر برنامه‌های آموزشی خود تدبیری اتخاذ کند که دانش آموزان همه مقاطع در طول دوران تحصیلات رسمی خود به مواد خواندنی غیردرسی مراجعه کنند؛ این وزارتخانه بر همین اساس ملزم شده است سالانه و بر اساس برنامه‌ای مدون به پایش دانش آموزان مدارس در همه مقاطع تحصیلی برای شناسایی انواع اختلالات خواندن بپردازد و برای بهبود وضعیت دانش آموزان مبتلا به اختلال خواندن، اقدام لازم را به عمل آورد.

سازمان بهزیستی کشور نیز در این بند مکلف شده است بخشی از فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی خود را به‌صورت مشخص و منطبق با برنامه مدون به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که همه گروه‌های خدمت‌گیر آن سازمان به‌ویژه کودکان و نوجوانان از خدمات مربوط به حوزه ترویج خواندن برخوردار شوند.

در ماده (۱۲) این سند آمده است: «وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مکلف است به‌منظور تحول محتوایی و نظری در چارچوب تمدن نوین ایرانی – اسلامی و تطابق هرچه‌بیشتر سرفصل‌های رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی با ماهیت این رشته و امکان فعالیت حرفه‌ای و مهارت‌محور فارغ‌التحصیلان در بازار کار ضمن توجه به مفهوم «مطالعات خواندن» در برنامه‌ریزی‌های درسی خود برای بازنویسی رشته مدیریت کتابخانه عمومی» در مقطع کارشناسی ارشد منطبق با نیازهای بازار کار کشور اقدام کند. شورای عالی علوم تحقیقات و فناوری هم مکلف به هدایت پژوهش‌های کاربردی و نظری کشور به سمت موضوع خواندن و همه تقسیمات مختلف آن مانند «خواندن دیجیتال» است.

بر اساس ماده مذکور، دبیرخانه دائمی کارگروه موضوع بند (۳) ماده (۵) مکلف شده است از طریق مرکز رصد فرهنگی کشور مستقر در وزارت فرهنگ و ارشاد، میزان مطالعه و عادات خواندن ایرانیان را به‌صورت سالانه مورد پیمایش علمی قرار داده و گزارش آن را به کارگروه ویژه ارائه دهد. بخش‌های پژوهشی مستقر در دستگاه‌های مرتبط با کارگروه سند نیز مکلفند بر اساس برنامه مدون، بخشی از پژوهش‌هایشان را به موضوع رصد و بررسی فرهنگ و میزان خواندن و نقد و معرفی مواد خواندنی اختصاص دهند.

سند ۱۴ ماده‌ای خواندن و ترویج مطالعه مفید که با ۶ تبصره در جلسه ۲۴ بهمن ۱۴۰۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و ۱۹ اردیبهشت ماه جاری با امضای رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شده، حداکثر ۵ سال اعتبار دارد و بعد از آن بر اساس اقتضائات و نیازهای کشور به پیشنهاد نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور توسط شورای فرهنگ عمومی ارزیابی و بازبینی و در صورت نیاز به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارجاع می‌شود و از این تاریخ، مقررات قبلی از جمله سند نهضت مطالعه مفید مصوب سال ۸۹ و سند ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی مصوب سال ۹۶ نسخ خواهد شد.

این سند همزمان با برگزاری سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل مصلی امام خمینی (ره) برپا شده، به دستگاه‌های ۲۳گانه اجرایی مربوطه ابلاغ شده است.